zwenneblog

Een conducteur vertelde mij onlangs dat de OV-chip dit najaar wordt ingevoerd op het traject van Leiden CS naar Schiphol. Ik houd mijn hart vast. In Station Leiden is het nu al, terwijl de OV-poortjes open staan, af en toe moeilijk om het perron te bereiken. En waar OV-chip is ingevoerd zie je in de metro rijen ontstaan omdat het niet altijd duidelijk is of je nou echt bent uitgecheckt.

Read More >>

In nu.nl schreef Brenno de Winter een bericht over tram- en metrobedrijven die boetes gaan opleggen als jaar-abonnementhouders niet hebben ingecheckt. Ik heb daar twijfels bij. Er lijkt geen enkele noodzaak te zijn dat deze abonnementshouders inchecken en zodoende de vervoersbedrijven in staat stellen hun reisgedrag vast te leggen. Want de abonnementshouders mogen sowieso reizen en hebben betaald voor onbeperkt reizen (zeg maar: ‘all you can eat’). Dus waarom zou ook van hen begin- en eindpunt van de reizen worden vastgelegd? Ik zie het niet. Of zou het zijn dat men deze gegevens op enig moment wil kunnen gaan gebruiken voor vrolijke marketingacties: een kortingsbon voor de Efteling of een stedentrip naar Hamburg. Van die dingen, niet per se nodig maar waardevol voor vervoersbedrijven die de reisgegevens van hun klanten willen commercialiseren.

GVB en RET bekeuren abonnees met chipkaart

AMSTERDAM – Abonnementhouders kunnen na invoering van de OV-chipkaart als zwartrijder bekeurd worden, wanneer zij hun reis niet registreren. Of vervoersbedrijven dat mogen doen is nog maar helemaal de vraag.

© Novum

Volgens de regels moet iedere reiziger bij het instappen inchecken met een OV-chipkaart. Dat geldt ook voor klanten met een abonnement en dus automatisch recht op reizen. Wie dat niet doet, krijgt bij controle een boete van 35 euro.

De vervoerbedrijven van Amsterdam en Rotterdam, het GVB en de RET, gaan die regel ook daadwerkelijk hanteren, zo laten voorlichters weten. In Amsterdam zijn er volgens het vervoersbedrijf nu nog geen bekeuringen aan vaste klanten uitgedeeld, omdat mensen nog moeten wennen.

 

Dienstverlening

 Volgens de beide vervoersbedrijven is het in- en uitchecken noodzakelijk. De RET benadrukt dat er veel voordelen aan het registreren van iedere reisbeweging van iedere klant zitten. "Wij kunnen onze dienstverlening dan beter op onze klant afstemmen", stelt voorlichtster Ingrid Verheij. Door reizigersstromen in kaart te brengen kan de capaciteit beter geregeld worden. Ook moet de kaart sociale veiligheid verhogen.

 Trajecten

 Daarnaast werken de vervoersbedrijven met abonnementen voor een beperkte afstand. "Niet alle abonnementen zijn op alle trajecten geldig, en er wordt er voor het extra gereisde afgerekend", verklaart Verheij.

Zij benadrukt dat het vervoersbedrijf niet automatisch weet wie welke routes aflegt, omdat deze gegevens door Trans Link Systems worden beheerd. Dit bedrijf slaat de informatie zeven jaar op.

 Vervoerswet

 De RET wijst er ook op dat de wetgever het inchecken voor iedereen verplicht stelt: "Dat staat in de Vervoerswet", betoogt de zegsvrouw. De wet geeft de minister van Verkeer en Waterstaat de ruimte om zelf voorwaarden aan elektronische reisbiljetten te stellen. In 2000 besloot de minister dat iedere reiziger iedere reisbeweging moet registreren.

Toch is het maar helemaal de vraag of dit uiteindelijk rechtsgeldig is. In de afspraken met het College Bescherming Persoonsgegevens (CBP) is aangegeven dat de centrale registratie nodig is om betalingen tussen de vervoersbedrijven te kunnen verdelen. Ook in de algemene voorwaarden van het overleg van vervoersbedrijven Mobilis is dat als reden voor de registratie van transacties opgegeven.

 Privacy

In het geval van abonnementen is er geen geld te verdelen, omdat er een vast bedrag wordt betaald en soms slechts aan één vervoersbedrijf. Volgens Gerrit-Jan Zwenne, universitair hoofddocent privacyrecht bij eLaw@Leiden van de Universiteit Leiden, is het daarom maar de vraag of de wet voldoende reden is voor een verplichte registratie van abonnementhouders.

In het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens staat dat inbreuken op het recht op privacy alleen zijn geoorloofd als deze noodzakelijk zijn. "En dat is in dit geval nou net niet het geval", stelt hij. "Een minister kan dat niet in een vervoerswet zomaar opheffen."

Zwenne wijst erop dat ook de Wet bescherming persoonsgegevens het onnodig vastleggen van persoonsgegevens verbiedt. Feit is wel dat het CBP wel akkoord met het huidige systeem is. In een reactie wijst de privacywaakhond er dan ook op dat het verplicht inchecken onderdeel van het systeem is.

Niet bij NS

Als de OV-chipkaart bij de Nederlandse Spoorwegen wordt ingevoerd, hebben vaste klanten echter de keus om wel of niet in te checken. "Wij willen de reiziger wel stimuleren om het te doen", zegt een verbaasde voorlichter Ronald Stevens in een reactie.

"Maar als iemand dat niet doet en met een geldig product reist krijgt hij natuurlijk geen bekeuring." Klanten die niet inchecken en verder reizen dan ze hebben betaald, worden wel op de bon geslingerd.

© NU.nl/Brenno de Winter